Paragraaf kapitaalgoederen

Inleiding
Deze paragraaf gaat over het onderhoud van kapitaalgoederen in gemeentelijk bezit. Kapitaalgoederen zijn onderdelen van de openbare ruimte en accommodaties waarvoor langlopende investeringen nodig zijn. Denk hierbij aan wegen, wandel- en fietspaden, openbaar groen, bomen, speelplekken, riolering, oppervlaktewater, straatmeubilair en verlichting. Ook voorzieningen op het gebied van onderwijshuisvesting, sport en gemeentelijk vastgoed vallen hieronder.
Het beheer en onderhoud van deze kapitaalgoederen is gericht op de duurzame instandhouding van de voorzieningen. In deze paragraaf wordt een toelichting gegeven op het beleidskader, het gewenste kwaliteitsniveau, de beheer- en onderhoudsplannen en de financiële consequenties per beleidsterrein.

Beleidskader en Doelen

De gemeente Schagen streeft in haar ruimtelijke inrichting naar een evenwichtige ontwikkeling van economie, wonen, natuur en recreatie, met oog voor kwaliteit. Het beheer van kapitaalgoederen – zoals wegen, riolering, groen, water en gebouwen – is hierbij een belangrijk instrument. Dit beheer is gericht op vijf kernpunten: duurzame instandhouding, sober en doelmatig onderhoud, participatie en tevredenheid, duurzaamheid en klimaatadaptatie, en financieel evenwicht.
Onderhoudsdoelen gaan daarmee verder dan een technische opgave. Ze dragen bewust bij aan grotere maatschappelijke doelen, zoals veiligheid, leefbaarheid, duurzaamheid en inclusiviteit. We beheren kapitaalgoederen functioneel en samenhangend voor een lange levensduur, op basis van landelijke wetgeving, gemeentelijke plannen en actuele trends.
Het Integraal Beleidsplan Openbaar Gebied (2016) vormt de basis voor het beheer van wegen, riolering, groen en water (met uitzondering van gebouwen). Per kapitaalgoed gelden daarnaast specifieke beleidskaders:

• Wegen: volgens het Integraal Beleidsplan en landelijke regelgeving, zoals de Wegenwet.
• Riool: volgens het Programma Stedelijk Water en Riolering (PSWR) 2023–2027.
• Groen: volgens het Integraal Beleidsplan Openbare Ruimte, Beleidsplan Ecologie en Biodiversiteit en het Bomenbeleidsplan.
• Water: Programma Stedelijk Water en Riolering (PSWR) 2023–2027
• Gebouwen: volgens NEN 2767 (minimaal conditie 3) en landelijke richtlijnen voor onderhoud en duurzaamheid .

Kerncijfers

* aantallen zoals verwerkt in het beheersysteem

Beheerplannen
De diverse beleidskaders zijn vertaald in de beheerplannen voor de kapitaalgoederen. Het in stand houden van de kapitaalgoederen verdelen wij onder in:

• Onderhoud: Dit betekent het op niveau houden voor dagelijks gebruik
• Beheer: Dit betekent het op niveau houden zodat de te verwachten levensduur wordt gehaald
• Vervanging: Dit doen we wanneer de huidige kwaliteit of situatie niet meer voldoet

Beheerplannen per kapitaalgoed:

Gemeentelijke gebouwen worden beheerd volgens NEN 2767 minimaal conditie 3 waarbij gebreken worden geclassificeerd en een prioriteit krijgen voor herstel of vervanging. Dit zijn specifieke richtlijnen voor onderhoud en duurzaamheid vanuit de overheid.

Niveau van onderhoud  

De Kwaliteitscatalogus van CROW (kennisinstituut voor de openbare ruimte) deelt de technische kwaliteit van de openbare ruimte op in vijf categorieën (A+, A, B, C en D). Kwaliteitsniveau A staat voor een hoog kwaliteitsniveau en kwaliteitsniveau D staat gelijk aan het hebben van een slecht onderhoudsniveau/onderhoudsachterstanden.

De ambitie die Schagen heeft voor het beheer in de openbare ruimte is ‘sober en doelmatig’ (Integraal beleidsplan). Daarom wordt een lage beeldkwaliteit (minimaal C kwaliteit) gehanteerd. Dit vraagt een minimale inspanning en beperkte financiële middelen om de minimale ondergrens van functie en veiligheid van de kapitaalgoederen in stand te houden. Voor begraafplaatsen en de toeristische centra van Schagen, Callantsoog, Petten, Sint Maartensvlotbrug, Sint Maartenszee en Groote Keeten doen wij dit op niveau B. Alle kwaliteitsniveaus zijn vastgelegd in de beheerplannen.

Voor gebouwen geldt in het algemeen dat wij onderhoud uitvoeren op het niveau van conditie 3. Dit betekent: redelijke conditie, plaatselijk lichte veroudering, functievervulling van bouwdelen en installatie delen niet in gevaar.

Staat van onderhoud

Wegen
De kwaliteit van de wegen in de gemeente is over het algemeen voldoende om een veilige en goed bereikbare openbare ruimte te garanderen. Wel vraagt een deel van het areaal om extra aandacht om dit niveau te behouden. Met het meerjarenplan asfalt en de aanpak voor stoepen en elementenverharding zorgen we ervoor dat de staat van onderhoud structureel wordt verbeterd. Zo houden we het wegennet duurzaam, veilig en toegankelijk voor alle gebruikers.

Riool
Door een gemaakte inhaalslag op het inspecteren van riolen bestaat er een redelijk goed beeld van de staat van het riool. Op basis van de gegevens die we nu hebben is het stelsel in zijn algemeenheid en met inachtneming van de leeftijd, nog in goede conditie.

Groen.
De kwaliteit van het groen is over het algemeen goed. Voor bomen geldt dat iepziekte, essentaksterfte en kastanjebloedingziekte nog steeds aan de orde zijn. Hier wordt actief op ingespeeld. De aanleg van glasvezel legt druk op de kwaliteit van de bomen.

Water
De kwaliteit van de watergangen is over het algemeen goed.

Speerpunten 2026 en verder

In 2026 zetten we belangrijke stappen in het beheer van de openbare ruimte. We voeren het meerjarenplan asfalt uit, waarbij de slechtste wegen en fietspaden als eerste worden aangepakt. Ook starten we met een nieuw meerjarenplan voor stoepen en elementenverharding, gericht op toegankelijkheid en veiligheid. De riolering wordt vervangen volgens het huidige Programma Stedelijk Water en Riolering, terwijl we ons voorbereiden op een herijkt programma in 2027. Daarnaast verbeteren we verkeersveiligheid, en nemen we vergroening mee waar mogelijk meenemen. We realiseren inclusieve speelplekken zodat alle kinderen samen kunnen spelen en zorgen voor beter voorspelbaar onderhoud met heldere communicatie richting inwoners en partners. Met een stapsgewijze toename van het budget werken we toe naar de gestelde onderhoudsniveaus.

In 2024 is het project 'Grip op vastgoed' gestart, onder meer gericht op het implementeren van een goed vastgoedbeheersysteem. Dit systeem zorgt voor duidelijke en inzichtelijke vastgoedinformatie. De implementatie hiervan zal in 2026 worden afgerond. We beschrijven en verbeteren ook de werkprocessen en vastgoeddata.
In 2026 plaatsen we zonnepanelen op gemeentelijke panden en installeren wij duurzame LED- verlichting, te beginnen bij de panden met het laagste energielabel. Daarnaast schilderen we verschillende maatschappelijke panden en vervangen we installaties bijvoorbeeld bij de kerktoren te Schagen. Ook verduurzamen we de eigen huisvesting door zonnepanelen en het vervangen van airco's, daken en klimaatinstallaties op verschillende locaties. Het gemeentehuis krijgt in 2026 schilderwerk en dakonderhoud. We stemmen de huisvesting af op onze dienstverlening en het nieuwe werken.

Financiën

Om het juiste moment voor vervanging te bepalen vraagt dit inzicht in de levensduur van een kapitaalgoed. Dit betekent dat we de slijtage, prestaties en onderhoudskosten gedurende de hele levensduur goed in de gaten houden. Het financiële uitgangspunt is dat wanneer een kapitaalgoed aan het einde van zijn technische levensduur is, zoals bij ouderdom, het wordt vervangen door een vergelijkbaar ontwerp. Verbeteren is hier niet in meegenomen.